ما عادت کرده‌ایم که افراد بسیاری ما را ارزیابی و قضاوت کنند، مثل والدین، معلمان و مدیرانمان. شاید اینکه خودمان سهمی در این ارزیابی‌ها نداشته باشیم ناعادلانه باشد. خودارزیابی، همان‌طور که از نامش پیداست، فرایندی است که طی آن کارمندان عملکرد شغلی‌شان در یک بازه زمانی مشخص را بررسی و ارزیابی می‌کنند.
خودارزیابی زیرمجموعه مهمی از ارزیابی عملکرد کارمندان است. در فرایند خودارزیابی، کارمندان فرصت دارند عملکردشان را با نگاهی موشکافانه و دقیق تحلیل کنند و نقاط ضعف و قوت خود را بررسی کنند. با این روش، کارمندان فهرست دقیقی از دستاوردهایشان را خواهند داشت و همچنین با بررسی اشتباه‌هایشان متوجه خواهند شد در چه زمینه‌هایی باید مهارتشان را بهبود ببخشند.
خودارزیابی از آن دست کارهایی است که در بسیاری از سازمان‌ها نادیده گرفته می‌شود. نوشتن گزارشی از دستاوردها و موفقیت شغلی به‌گونه‌ای که گزارش شما تعریف از خود و لاف‌زدن نباشد دشوار است. در بسیاری از موارد، فرم‌های ارزیابی عملکرد بایگانی می‌شوند و تأثیری در رشد و بهبود عملکرد ندارند؛ اما نکاتی وجود دارد که رعایتشان به نوشتن یک گزارش خودارزیابی اثرگذار کمک می‌کند. چنین گزارشی عملکرد شغلی شما را بهبود می‌بخشد و بازخوردهای مفیدی را در اختیار سازمان قرار می‌دهد.
چرا خودارزیابی اهمیت دارد؟
خودارزیابی در نظرِ بسیاری از کارمندان فرایندی وقت‌گیر و خسته‌کننده است؛ اما این فرایند یکی از مهم‌ترین فرایندهایی است که اجرای صحیح و دقیق آن فواید زیادی برای سازمان‌ها به ارمغان می‌آورد.
دلایل اهمیت خودارزیابی در ساختار سازمان‌های امروزی عبارت‌اند از:
۱. ایجاد انگیزه
زمانی که فرصت خودارزیابی به کارمندان داده می‌شود، آنها احساس قدرت می‌کنند. کارمندان متوجه می‌شوند نظراتشان اهمیت دارد و در جلسات ارزیابی عملکرد، از نظرات آنها استفاده می‌شود. هر کارمند در فرایند ارزیابیِ عملکرد مشارکت و حضوری فعال دارد. اهدافی که کارمندان در فرایند خودارزیابی برای خود تعیین می‌کنند و نحوه ارزیابی آنها به مدیران کمک می‌کند تا کارمندان باانگیزه را تشخیص دهند. نیروی کار باانگیزه عملکرد بهتری خواهد داشت و به پیشرفت و رشد سازمان کمک خواهد کرد.
۲. ایجاد احساس تعلق‌خاطر به کار
خودارزیابی احساس تعلق‌خاطر به کار و مسئولیت پذیری را به‌ویژه در کارمندان تازه‌کار افزایش می‌دهد. با این رویکرد، کارمندان احساس مسئولیت بیشتری نسبت به اقدامات خود خواهند داشت. انجام خودارزیابی باعث می‌شود کارمند از یک تماشاگر غیرفعال به عنصری فعال و اثرگذار در پروسه ارزیابی تبدیل شود. مدیران با به‌کارگیری این رویکرد به کارمندانشان ثابت می‌کنند نظرات آنها جدی گرفته می‌شود.
۳. رابطه مدیر ـ کارمندیِ سالم
خودارزیابی روابط بین مدیر و کارمند در محل کار را بهبود می‌بخشد و ارتباطی مداوم بین آن دو ایجاد می‌کند. به این ترتیب، احتمال کشمکش و تضاد بین مدیر و کارمندان به حداقل می‌رسد.
